Είναι ο διαλογισμός μου σωστός; Πότε επιτέλους θα σημειώσω πρόοδο;
Ποτέ δεν θα πετύχω το επίπεδο του πνευματικού μου Δασκάλου! Μπερδεμένοι ανάμεσα στην ελπίδα και την αμφιβολία, ο νους μας δεν γαληνεύει ποτέ.
Ανάλογα με την διάθεσή μας, τη μία μέρα θα ασκηθούμε έντονα και την επόμενη μέρα καθόλου. Είμαστε προσκολλημένοι στις ευχάριστες εμπειρίες που αναδύονται από την κατάσταση της διανοητικής ηρεμίας και θέλουμε να εγκαταλείψουμε τον διαλογισμό όταν αποτύχουμε να ελαττώσουμε την ροή των σκέψεων. Αυτός δεν είναι ο σωστός τρόπος άσκησης.
Οποιαδήποτε κι αν είναι η κατάσταση των σκέψεών μας, πρέπει να αφοσιωνόμαστε σταθερά στην τακτική άσκηση, μέρα με τη μέρα, παρατηρώντας την κίνηση των σκέψεών μας και (εξακριβώνοντας την πηγή της προέλευσής τους) ακολουθώντας τα ίχνη μέχρι τη πηγή τους. Δεν θα έπρεπε να υπολογίζουμε πως θα είμαστε αμέσως ικανοί να διατηρήσουμε τη ροή της συγκέντρωσής μας μέρα και νύχτα.
Όταν αρχίζουμε να διαλογιζόμαστε στη φύση του νου, είναι προτιμότερο να κάνουμε σύντομες περιόδους διαλογισμού, αρκετές φορές καθημερινά. Με επιμονή, θα συνειδητοποιήσουμε προοδευτικά τη φύση του νου μας και αυτή η πραγμάτωση θα γίνει πιο σταθερή. Σε αυτή τη φάση, οι σκέψεις θα έχουν χάσει τη δύναμή τους να μας αναστατώνουν και να μας καταβάλλουν.
Η κενότητα, η υπέρτατη φύση του Νταρμακάγια, το Απόλυτο Σώμα, δεν είναι ένα απλό τίποτα. Κατέχει εγγενώς την ικανότητα να γνωρίζει όλα τα φαινόμενα. Αυτή η ικανότητα είναι η διαυγής ή αλλιώς η γνωστική πλευρά του Νταρμακάγια, του οποίου η εκδήλωση είναι αυθόρμητη. Το Νταρμακάγια δεν είναι προϊόν των αιτιών και των συνθηκών, είναι η πρωταρχική φύση του νου.
Η αναγνώριση αυτής της προαιώνιας φύσης μοιάζει με την ανατολή του ήλιου της σοφίας μέσα στη νύχτα της άγνοιας, το σκοτάδι στιγμιαία διαλύεται. Η διαύγεια του Νταρμακάγια δεν αυξάνεται ή ελαττώνεται όπως το φεγγάρι, είναι όπως το αναλλοίωτο φως που λάμπει στο κέντρο του ήλιου.
Κάθε φορά που μαζεύονται σύννεφα, η φύση του ουρανού δεν αλλοιώνεται και όταν αυτά διαλύονται, δεν βελτιώνεται. Ο ουρανός δεν γίνεται λιγότερο ή περισσότερο απέραντος. Δεν μεταβάλλεται. Συμβαίνει το ίδιο με τη φύση του νου: δεν φθείρεται με την άφιξη των σκέψεων, ούτε τελειοποιείται με την εξαφάνισή τους. Η φύση του νου είναι κενότητα, η εκδήλωσή του είναι διαύγεια. Αυτές οι δύο όψεις είναι ουσιαστικά οι απλοϊκές αναπαραστάσεις κάποιου με σκοπό να επισημάνουν τις ποικίλες ιδιότητες του νου. Θα ήταν ανώφελο να προσκολληθεί κανείς εναλλάξ στην έννοια της κενότητας και κατόπιν σ' εκείνη της διαύγειας σαν να ήταν ανεξάρτητες οντότητες. Η απόλυτη φύση του νου είναι πέρα από όλες τις έννοιες, όλους τους ορισμούς και όλη τη διάσπαση.
"Θα μπορούσα να περπατήσω στα σύννεφα!" λέει ένα παιδί. Αλλά αν έφθανε τα σύννεφα, δεν θα εύρισκε πουθενά να τοποθετήσει το πόδι του. Παρομοίως, εάν κάποιος δεν εξετάζει τις σκέψεις, αυτές παρουσιάζουν μία συμπαγή μορφή, αλλά εάν κάποιος τις εξετάσει, δεν υπάρχει τίποτα εκεί. Αυτό είναι το οποίο αποκαλείται υπόσταση την ίδια στιγμή κενή και εμφανής. Η κενότητα του νου δεν είναι ένα τίποτα, ούτε μία κατάσταση απάθειας, γιατί κατέχει από την ίδια της την πραγματική φύση μία φωτεινή ικανότητα γνώσης η οποία αποκαλείται Επίγνωση. Αυτές οι δύο όψεις, η κενότητα και η Επίγνωση, δεν μπορούν να διαχωριστούν. Είναι ουσιαστικά ένα, σαν την επιφάνεια του καθρέφτη και το είδωλο που αντανακλάται σε αυτόν.
Οι σκέψεις εκδηλώνουν τον εαυτό τους μέσα στην κενότητα και ξαναπορροφώνται σε αυτήν, όπως ένα πρόσωπο εμφανίζεται και εξαφανίζεται σε έναν καθρέφτη, το πρόσωπο δεν έχει υπάρξει ποτέ μέσα στον καθρέφτη και όταν παύει να αντανακλάται σε αυτόν, δεν έχει πραγματικά πάψει να υπάρχει. Ο καθρέφτης ο ίδιος δεν έχει ποτέ αλλάξει. Έτσι, πριν αναχωρήσουμε για το πνευματικό μονοπάτι, παραμένουμε στην αποκαλούμενη "ακάθαρτη" κατάσταση της σαμσάρας, η οποία φαινομενικά κυριαρχείται από την άγνοια. Όταν αυτοδεσμευόμαστε σε αυτό το μονοπάτι, διασχίζουμε μία κατάσταση όπου η άγνοια και η σοφία είναι ανάμικτες. Τελικά, κατά την στιγμή της Φώτισης, μόνο η καθαρή σοφία υπάρχει. Αλλά σε όλη την διαδρομή κατά την διάρκεια αυτού του πνευματικού ταξιδιού, μολονότι υπάρχει μία μορφή μετασχηματισμού, η φύση του νου δεν έχει ποτέ αλλάξει: δεν ήταν μολυσμένη κατά την είσοδο στο μονοπάτι και δεν βελτιώθηκε κατά την ώρα της πραγμάτωσης.
Οι άπειρες και απερίγραπτες ποιότητες της πρωταρχικής σοφίας, "η αληθινή νιρβάνα", ενυπάρχουν στον νου μας. Δεν χρειάζεται να τις δημιουργήσουμε, να επινοήσουμε κάτι καινούργιο. Η πνευματική πραγμάτωση χρησιμεύει μονάχα για την αποκάλυψή τους με την βοήθεια της κάθαρσης, που είναι το μονοπάτι. Τελικά, εάν κάποιος τις εξετάσει από ένα υπέρτατο σημείο θέασης, αυτές καθαυτές οι ποιότητες είναι μονάχα κενότητα.
Συνεπώς, η σαμσάρα είναι κενότητα, η νιρβάνα είναι κενότητα - κι έτσι επομένως, το ένα δεν είναι "κακό" ούτε το άλλο "καλό". Το άτομο που έχει αντιληφθεί τη φύση του νου, είναι απελευθερωμένο από την παρόρμηση να απορρίψει τη σαμσάρα και να πετύχει τη νιρβάνα. Είναι σαν ένα νεαρό παιδί που ατενίζει τον κόσμο με μία αθώα απλότητα, χωρίς τις έννοιες της ομορφιάς ή της ασχήμιας, του καλού ή του κακού. Δεν είναι πλέον το θύμα των συγκρουόμενων τάσεων, της πηγής των επιθυμιών και των αντιπαθειών.
Είναι ανώφελο να ανησυχεί για τις αναστατώσεις της καθημερινής ζωής, σαν άλλο ένα παιδί το οποίο χαίρεται καθώς χτίζει έναν πύργο στην άμμο και κλαίει όταν αυτός καταρρέει. Κοιτάξτε πως τα ανόητα όντα ορμούν στις δυσκολίες σαν μία πεταλούδα που πέφτει ορμητικά στη φλόγα ενός λυχναριού, με σκοπό να αποκτήσουν αυτό που ποθούν και να ξεφορτωθούν αυτό που απεχθάνονται. Είναι καλύτερα να αφήσουν κάτω το φορτίο το οποίο όλες αυτές οι φανταστικές προσκολλήσεις προσελκύουν για να συντρίψουν κάποιον.
Η κατάσταση του Βούδα εμπεριέχει η ίδια πέντε "σώματα" ή όψεις της Βουδικότητας: το Εκδηλωμένο Σώμα, το Σώμα της Τέλειας Ευδαιμονίας, το Απόλυτο Σώμα, το Ουσιαστικό Σώμα και το Αμετάβλητο Διαμαντένιο Σώμα. Αυτά δεν πρέπει να αναζητηθούν έξω από εμάς: είναι αδιαχώριστα από την ύπαρξή μας, από τον νου μας. Μόλις αναγνωρίσουμε αυτή την παρουσία, υπάρχει ένα τέλος στη σύγχυση. Δεν έχουμε πλέον ανάγκη να αναζητήσουμε τη Φώτιση εξωτερικά. Ο θαλασσοπόρος ο οποίος αποβιβάζεται σε ένα νησί κατασκευασμένο ολοκληρωτικά από καθαρό χρυσάφι, δεν θα βρει ούτε ένα μοναδικό ακατέργαστο βώλο χρυσού, όσο σκληρά κι αν ψάξει.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι όλες οι ποιότητες του Βούδα έχουν πάντοτε υπάρξει εγγενώς στην υπόστασή μας.
